Na polskim rynku pierwsze samochody z klimatyzacją pojawiły się dopiero w latach 90 ubiegłego stulecia. W tamtych czasach klimatyzacja była dobrem ekskluzywnym, dodatkowo płatnym i dostępnym jedynie w autach z najwyższej półki. Znacznie wcześniej samochody wyposażano w klimatyzację za oceanem – już w latach 60 ubiegłego wieku zaczęła ona funkcjonować tam, jako standardowe wyposażenie auta.
Schemat działania klimatyzacji samochodowej
Zasada działania klimatyzacji podobna jest do działania lodówki – sprężarka tłoczy chłodziwo, które rozpręża się i odparowuje, schładzając tym samym wnętrze samochodu. Obieg czynnika chłodzącego, który zmienia swój stan z ciekłego w gazowy i odwrotnie, jest zamknięty. Kompresor napędzany paskiem osprzętu silnika tłoczy gaz (czynnik r134a) do skraplacza, w którym następuje zmiana stanu skupienia. Ciecz pod wysokim ciśnieniem za pośrednictwem osuszacza dostaje się do zaworu rozprężnego, gdzie następuje obniżenie ciśnienia. W dalszej kolejności ciecz zmienia się w gaz schładzając parownik, z którego dmuchawa rozprowadza zimne powietrze po wnętrzu samochodu. Wyróżniamy dwa rodzaje klimatyzacji: manualną i elektroniczną. Klimatyzacja manualna to taka, w której sami musimy dostosować siłę nawiewu oraz temperaturę do panujących warunków. Uznaje się, że taki układ jest dużo mniej podatny na usterki.
Funkcje klimatyzacji
Klimatyzacja pełni dwie funkcje – latem schładza wnętrze pojazdu, natomiast zimą usuwa z niego wilgoć. Co ważne, klimatyzacji powinniśmy używać często, niezależ
nie od pogody, aby czynnik chłodzący mógł mieszać się z olejem i na bieżąco smarować oraz uszczelniać elementy układu. Jeśli nie korzystamy z klimatyzacji, olej oddziela się od chłodziwa i przez to nie spełnia swojej funkcji, co powoduje wysychanie uszczelnień, a to z kolei skutkuje przepuszczaniem gazu. Kolejne konsekwencje dotyczą już bezpośrednio kompresora – jeśli przez dłuższy czas nie używamy klimatyzacji, kompresor pozbawiony jest smarowania, a to negatywnie wpływa na jego żywotność.
Jak korzystać, aby cieszyć się nią jak najdłużej
Z używaniem klimatyzacji wiążą się dwie rzeczy – bezpieczeństwo oraz komfort. W lato warto parkować w cieniu, a jeśli nie jest to możliwe – zastosować maty odbijające promienie słoneczne. Wnętrze samochodu ma tendencję do nagrzewania się, doprowadzając temperaturę w pojeździe nawet do ponad 50 stopni Celsjusza. Nie warto włączać klimatyzacji i czekać na schłodzenie – lepiej przewietrzyć samochód i dopiero użyć klimatyzacji. Aby szybko schłodzić wnętrze samochodu, należy ustawić temperaturę na najniższą, siłę nadmuchu na maksymalną, a kierunek wiania tak, aby powietrze dmuchało z centralnych i bocznych dysz w kokpicie – to zapewni największy ruch powietrza w kabinie. Następnie lewy nawiew powinniśmy ustawić na bok lub na siedzenie kierowcy, a centralny na podsufitkę kierowcy. Jeśli możemy, starajmy się przełączać klimatyzację na zewnętrzne zasysanie powietrza. Warto także pamiętać, aby nie wyłączać klimatyzacji podczas opadów. Jeśli zrobi Ci się chłodno, włącz ogrzewanie, ale klimatyzację pozostaw tak, jak działała. Klimatyzacja osusza powietrze, minimalizując tym samym parowanie szyb.
Najczęstsze awarie
Najczęstsze awarie spowodowane są rzadkim używaniem klimatyzacji, co skutkuje np. zatarciem kompresora będącym wynikiem braku smarowania. Z kolei wieloletnie przewody z upływem czasu niszczeją i mogą stawać się nieszczelne. Pęknięcia skraplacza i parownika to także często spotykane usterki. Warto mieć na uwadze, że parownik może być brudny, co także zmniejsza wydajność klimatyzacji (wtedy należy go po prostu oczyścić). Kompresor psuje się również, gdy jest za mało czynnika chłodzącego. Uszkodzeniu może ulec cewka kompresora (jeśli kompresor ją posiada), która jest odpowiedzialna za włączanie i wyłączanie urządzenia. Należy pamiętać, że czynnik który znajduje się w układzie utlenia się, a jego mała ilość objawia się słabym chłodzeniem wewnątrz pojazdu.
Jak serwisować
Klimatyzację powinno się serwisować przynajmniej raz w roku. Regularnie powinniśmy wymieniać lub czyścić filtr kabinowy (zatkany lub brudny obniża wydajność klimatyzacji – wnętrze paruje, z kratek wydobywa się przykry zapach i zmniejsza się siła nawiewu) i odkażać układ wentylacyjny na przykład za pomocą ozonowania. Nie należy zapominać o uzupełnieniu czynnika chłodzącego. Co ważne, przeglądu powinniśmy dokonywać w autoryzowanym serwisie. Pomiaru temperatury z kolei możemy dokonać sami za pomocą multimetru z sondą do mierzenia temperatury – pozwala określić, czy klimatyzacja działa prawidłowo. Sondę należy umieścić w nawiewie, a chłodzenie ustawić na maksymalne – temperatura na multimetrze powinna zawierać się w przedziale 7-12 stopni. Odkażania także możemy podjąć się sami, stosując odpowiednie preparaty do odkażania.
Życzymy przyjemnego chłodu i niech Wam klimatyzacja służy jak najdłużej!