W poprzednim wydaniu magazynu HUZAR Twoja Stacja zaprezentowaliśmy pierwszą część artykułu dot. historii motoryzacji. Zaprezentowaliśmy wówczas CWS T-1 (pierwsze seryjnie produkowane w Centralnych Warsztatach Samochodowych w Warszawie auto, projektu Tadeusza Tańskiego). Zapraszamy na kolejną dawkę historii.
Co przed T-1?
Niedługo po zakończeniu I Wojny Światowej Stefan Kozłowski i Antoni Frączkowski rozpoczęli prace nad budową marki S.K.A.F.. Pierwsze dzieło konstruktorów wyjechało w 1921 roku z przydomowej fabryki w Warszawie. Pojazd ten ważył około 300 kilogramów. Napędzany był silnikiem o poj. 500 cm3 i mocy dochodzącej do 10 KM. Samochód osiągał prędkość 40 km/h, spalając przy tym 8 litrów benzyny aptecznej oraz 1 litr oleju. Na rynek wypuszczono tylko trzy egzemplarze tego auta i kilka prospektów reklamowych.Żaden z nich nie przetrwał jednak próby czasu.
W tym miejscu naszej uwadze nie może umknąć także Mikołaj Karpowski – inżynier mający wizję zrewolucjonizowania rynku motoryzacyjnego w Polsce. W 1924 r. konstruktor ten przedstawił prototyp samochodu Polonia. Sześcioosobowe auto zbudowane na nadwoziu torpedo wyposażone zostało w 6-cylindrowy silnik o pojemności 4769 cm3 i mocy ok. 45 KM, co pozwalało na osiągnięcie prędkości ok. 100 km/h.
Ciekawostka:
Prototyp Polonii stał na wystawie sklepu ze słodyczami „Fromboli” przy ul. Marszałkowskiej, a następnie zakupiony został jako główny fant w loterii dobroczynnej. Dalsze jego losy nie są znane.
Jednym z pierwszych aut, które prawie wprowadzono do seryjnej produkcji był model Ralf-Stetysz, projektu Stefana Tyszkiewicza (nazwa auta to skrót pochodzący od nazwy Rolniczo Automobilowo-Lotniczej Fabryki Stefana Tyszkiewicza). W 1924 r. hrabia ten otworzył mały zakład produkcyjny pod Paryżem, gdzie zajął się opracowaniem prototypu własnego auta. Samochód wyposażony został w silnik Continental.
W 1927 r. produkcja auta została przeniesiona do Warszawy. Produkowane tu samochody oferowane były w dwóch wariantach: model TA, z silnikiem 4-cylindrowym Continental o pojemności 1500 cm³, model TC six, z silnikiem 6-cylindrowym Continental o pojemności 2760 cm³.
W lutym 1929 r. wybuchł pożar, który strawił całą fabrykę z pojazdami na różnym etapie produkcji i dużą partię gotowych aut.
Ciekawostka:
Modele TA i TC six wystawione zostały na Międzynarodowych Targach Poznańskich i brały udział w rajdach. Ich zaletą było podwozie przystosowane do jazdy po słabej jakości polskich drogach oraz możliwość blokowania mechanizmu różnicowego, co ułatwiało jazdę w grząskiej powierzchni.
Źródła:
- pl.wikipedia.org/wiki/Ralf-Stetysz
- bezpiecznapodroz.org/krotka-historia-przedwojennej-polskiej-motoryzacji
- autokult.pl/14649,polska-motoryzacja-w-okresie-miedzywojennym-historia-cws-i-pierwszy-polski-samochod-lekcja-historii